คำถามนี้ คงเป็นคำถามแรกๆ ในใจสำหรับหลายคนที่เริ่มคิดจะมีบ้าน แน่นอนครับว่า ไม่ว่าจะสร้างบ้านเอง หรือจะซื้อบ้านโครงการ ทั้งสองแบบ ต่างมีข้อดี และข้อเสียที่แตกต่างกันออกไป หากคุณเป็นคนหนึ่งที่ยังตัดสินใจไม่ได้ วันนี้เรามาวิเคราะห์ข้อดี ข้อเสียในแต่ละหัวข้อกันครับ
1. งบประมาณการสร้างบ้าน หากเปรียบเทียบกันด้วยราคา เราอาจจะไม่สามารถฟันธงได้ว่า แบบใดมีราคาถูก หรือราคาแพงกว่า เพราะ ในกรณีที่สร้างบ้านเอง ราคาของบ้านจะขึ้นอยู่กับคุณภาพของวัสดุที่เลือกใช้ รวมถึงค่าที่ดินถ้าเรายังไม่มีที่ดินสำหรับการปลูกสร้าง แต่หากจะเปรียบเทียบกันในแง่ของความสามารถในควบคุมงบประมาณการสร้าง บ้านโครงการจะสามารถควบคุมงบประมาณได้ง่ายกว่า เพราะทางโครงการได้ตั้งราคาบ้านที่รวมทุกอย่างไว้เรียบร้อยแล้ว ทั้งค่าที่ดิน ค่าก่อสร้าง (ไม่นับเฟอร์นิเจอร์นะครับ) ส่วนการสร้างบ้านเองมีความเสี่ยงในเรื่องงบประมาณบานปลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีการแก้ไขแบบ ทั้งนี้ทั้งนั้น หากเรามีงบประมาณเพียงพอสามารถสำรองจ่ายหมุนเวียนได้ ข้อนี้ก็อาจจะไม่เป็นปัญหามากนักสำหรับผู้ที่ต้องการสร้างบ้านเอง
2. ความถูกใจ แน่นอนครับว่า การสร้างบ้านเองย่อมได้รับความพึงพอใจ และความภูมิใจมากกว่าเพราะเราเป็นคนเลือกเองทั้งทำเล ทั้งแบบบ้าน และวัสดุ หากคุณอยากมีบ้านทรงเก๋ๆไม่ซ้ำใคร มีสวนรอบบ้านกว้างๆ มีพื้นที่ส่วนตัวตามมุมต่างๆในบ้าน การสร้างบ้านเองน่าจะตอบโจทย์ได้มากกว่า แต่หากคุณไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่องพวกนี้ บ้านโครงการอาจจะเพียงพอแล้วด้วยแบบบ้านที่เป็นมาตรฐาน รวมถึงวัสดุตามที่โครงการกำหนด
3. ขั้นตอนการสร้างบ้าน การสร้างบ้านเอง ย่อมต้องการความใส่ใจจากผู้สร้างมากกว่า เพราะนอกจากการออกแบบบ้านแล้ว ยังต้องมีการดำเนินการเรื่องยื่นแบบขอปลูกสร้าง และที่สำคัญ เราต้องมีเวลามาตรวจงานเป็นประจำในระหว่างการก่อสร้าง เพื่อตรวจสอบคุณภาพของงาน และความคืบหน้า ดังนั้นการสร้างบ้านเองจำเป็นที่จะต้องมีความรู้ หรือมีเพื่อนที่ไว้ใจได้และมีความรู้มาช่วยดูแล ดังนั้น ผู้รับเหมาที่ดีจึงเป็นเป็นสิ่งที่จำเป็นมาก ส่วนบ้านโครงการ เราสามารถตัดปัญหานี้ไปได้เลย เพราะโครงการเป็นผู้ดูแลการก่อสร้างทั้งหมด เราเพียงไปตรวจรับบ้านตอนทำสัญญา และนอกจากนี้ ในบางโครงการยังมีประกันหลังการขาย สำหรับโครงสร้างบ้าน หรือระบบน้ำ ระบบไฟอีกด้วย
4. ทำเล ข้อนี้ การสร้างบ้านเองอาจจะได้เปรียบกว่า เพราะเราสามารถเลือกที่ดินในทำเลที่ชอบได้ ในขณะที่บ้านโครงการในปัจจุบันนี้ส่วนใหญ่จะอยู่แถบชานเมือง ส่วนโครงการที่อยู่ใกล้เมืองก็เป็นที่แน่นอนว่าย่อมจะมีราคาสูง ตามราคาที่ดิน
5. สภาพแวดล้อม บ้านโครงการ มักจะมีสาธารณูปโภคส่วนกลาง เช่น สวนสาธารณะ สระว่ายน้ำ รวมถึงการจัดการเรื่องขยะ การบำบัดน้ำเสีย หรือการดูแลรักษาความปลอดภัย แต่อย่าลืมว่า สิ่งอำนวยความสะดวกเหล่านี้จะมาพร้อมกับค่าใช้จ่ายส่วนกลางตลอดการอยู่อาศัย ส่วนการสร้างบ้านเองในกรณีที่ที่ดินรอบบ้านยังเป็นที่ว่างอาจมีความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม เนื่องจากเราไม่สามารถควบคุมได้ว่า หลังจากที่เราสร้างบ้านแล้ว จะมีสิ่งปลูกสร้างอะไรเกิดขึ้นรอบบ้านของเรา หากโชคร้าย เราอาจมีเพื่อนบ้านเป็นอู่ซ่อมรถ หรือ ฟาร์มเลี้ยงสัตว์ ซึ่งมีแนวโน้มที่จะส่งผลกระทบต่อการอยู่อาศัย
6. ความปลอดภัย บ้านในโครงการมักจะมี รปภ. คอยดูแลที่ทางเข้าหมู่บ้าน หรือมีการตรวจเวรยามระหว่างวัน บางโครงการมีการติดตั้ง CCTV รอบหมู่บ้าน รวมถึงเราอาจมีเพื่อนบ้านที่ดี ที่คอยสอดส่องดูแล เป็นหูเป็นตาให้ ส่วนการสร้างบ้านเองก็เป็นที่แน่นอนว่าเราต้องดูแลตัวเอง โดยอาจจะต้องทำกำแพงให้สูง หรือติดกล้องวงจรปิด
7. การกู้เงิน ในการสร้างบ้าน ข้อนี้บ้านโครงการอาจมีข้อได้เปรียบ เพราะบางโครงการมีการร่วมมือกับธนาคารจัดโปรโมชั่น บ้างสามารถอนุมัติวงเงินที่สูงกว่า บ้างให้ผ่อนอัตราดอกเบี้ยต่ำที่นานกว่า
จะเห็นได้ว่า การสร้างบ้านเอง จะมีข้อเด่นในเรื่องของรูปแบบบ้านที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ตามความชอบ ส่วนบ้านโครงการจะตัดปัญหาความยุ่งยากในระหว่างการก่อสร้าง รวมถึงความเสี่ยงที่น้อยกว่าในแง่ของสภาพแวดล้อมโดยรวม อย่างไรก็ตาม การตัดสินใจว่าจะสร้างบ้านเอง หรือจะซื้อบ้านโครงการ ในที่สุดคงต้องขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้สร้างครับว่าจะให้ความสำคัญกับเรื่องใดมากกว่ากัน